Factcheck: vals verhaal van anti-trans activist in de Telegraaf
Er dreigt geen celstraf van drie jaar voor Tonje Gjevjon voor de uitspraak dat "mannen niet lesbisch kunnen zijn".
In december publiceerde de Telegraaf een artikel met de kop: “Celstraf dreigt voor Noorse actrice die zegt dat ’mannen niet lesbisch kunnen zijn’
Volgens de Telegraaf zou de “Noorse actrice en filmmaakster” Tonje Gjevjon een gevangenisstraf van drie jaar boven het hoofd hangen, vanwege de uitspraak dat ‘mannen niet lesbisch kunnen zijn’. Klein probleem: vrijwel niets in die zinnen klopt. Gjevjon is geen actrice, er hangt geen celstraf van drie jaar boven haar hoofd en het gaat niet alleen om deze uit context gehaalde specifieke uitspraak.
Allereerst is Gjevjon dus (performance) kunstenaar, geen actrice. Hoe de Telegraaf aan het idee komt dat ze actrice is? Speculatie, maar dat zou kunnen komen door het overschrijfwerk wat ze hebben gedaan van websites als de NY Post.
Onwaar en onvolledig
Anyway, zoals de Telegraaf zelf al benoemt in dit artikel heeft Gjevjon dus opzettelijk geprobeerd een reactie van politie te krijgen. (Lekker anglicisme ook: “haatspeeches”)
Wat de Telegraaf alleen vergeet te vermelden is dat ze dit heeft gedaan door bewust een soortgelijke bewoording te gebruiken als een man die eerder werd veroordeeld tot een boete en een voorwaardelijke straf van vijftien dagen gevangenis. (Voorwaardelijk betekent dat hij die dus zonder nieuwe overtredingen niet hoeft uit te zitten).
Zoals je kunt lezen gaat het dus niet om de losse zin “mannen kunnen niet lesbisch zijn”. Het is volledig legaal om in Noorwegen te zeggen dat “mannen niet lesbisch kunnen zijn”. Ook gaat het dus niet om “mogelijk drie jaar celstraf” maar waarschijnlijk hoogstens vijftien (voorwaardelijke) dagen gezien de uitspraak bij de overtreding die Gjevjon imiteerde.
Wat de Telegraaf ook vergeet te vermelden is dat Gjevjon zich niet op een willekeurige trans vrouw richtte, maar op de vrouw die ze al jaren lastig valt en dat deze vrouw zelf juist níet wilde dat Gjevjon door politie onderzocht zou worden omdat ze wist dat dit in feite haar plan was om aandacht te trekken voor haar anti-trans uitspraken.
Gjevjon noemt haar pogingen om media aandacht te krijgen een “kunst project”. In andere “kunst” van Gjevjon maakte ze o.a. tekeningen van een organisatie voor queer migranten bij Pride die er zo uitzien:
Christine Jentoft (de vrouw die Gjevjon beledigde) zegt zelf in een Facebook post:
“Ik heb gevraagd de zaak te laten vallen, zowel publiekelijk als bij de politie toen ze me dit vroegen. Wat Gjevjon schreef boeide me eerlijk gezegd weinig en ik zag het als poging aandacht te krijgen door opzettelijk een uitspraak te herhalen waarvan ze wist dat deze in strijd zou zijn met sectie 185. Er was vorig jaar een terroristische aanval tijdens de Pride in Oslo en we hebben dus grotere problemen dan onbeschofte mensen op het internet.”
Taal
De taal in dit artikel is ook opvallend. Zo omschrijft de Telegraaf Christine Jentoft als: “de transgender vrouw Christine Jentoft, die ooit als man door het leven ging maar zich nu identificeert als ’een lesbische moeder’". Alleen “de transgender vrouw Christine Jentoft” was genoeg geweest, maar hier kiezen ze ervoor extra te benadrukken dat Christine “eerst als man door het leven ging” en noemen ze haar geen moeder maar zeggen ze dat ze zich “identificeert” als lesbische moeder.
Let ook op het gebruik van anonieme authoriteit zoals “zo schrijven verschillende media” (welke?) en “zo menen vrouwenorganisaties” (welke? hoeveel?) Journalistieke normen zoals wederhoor (bij Christine Jentoft) lijken uberhaupt niet te gelden bij dit soort verhalen.